Studia Społeczne

Podstawowe elementy polityki bezpieczeństwa narodowego

2025-06-04T15:05:38+02:00

Niniejszy artykuł analizuje kluczowe aspekty polityki bezpieczeństwa narodowego, zwracając szczególną uwagę na polityczne i praktyczne elementy tej dziedziny na przykładzie Polski i Stanów Zjednoczonych. Celem artykułu jest zrozumienie podstawowych komponentów polityki bezpieczeństwa narodowego, ich ewolucji oraz sposobu ich implementacji w różnych kontekstach politycznych i geograficznych. W pierwszej części opisano fundamentalne elementy polityki bezpieczeństwa narodowego, w tym funkcje państwa związane z zapewnieniem porządku prawnego, ochroną obywateli oraz obroną integralności terytorialnej. Zidentyfikowano kluczowe cele polityki bezpieczeństwa, takie jak przetrwanie państwa, niezależność polityczna oraz stabilność wewnętrzna i zrównoważony rozwój społeczno-gospodarczy. Następnie autorzy skoncentrowali się na wpływie polityki wewnętrznej na bezpieczeństwo narodowe, analizując przemiany polityczne i ustrojowe w Polsce po 1989 roku, w tym wpływ demokratyzacji, przystąpienia do NATO i Unii Europejskiej oraz reform w Siłach Zbrojnych. Ostatnia część dostarcza analizy praktycznych przykładów polityki bezpieczeństwa narodowego w Polsce i Stanach Zjednoczonych. Wskazuje, jak różne strategie i decyzje polityczne wpływają na implementację polityki bezpieczeństwa, pokazując, jak oba państwa dostosowują swoje podejścia do zmieniających się warunków globalnych i regionalnych. Na potrzeby artykułu sformułowano problem badawczy: Jakie są kluczowe elementy polityki bezpieczeństwa narodowego oraz jakie zmiany polityczne wpływają na jej kształt? Odpowiednio do postawionego pytania badawczego postawiono hipotezę badawczą, która zakłada, iż polityka bezpieczeństwa narodowego jest dynamicznym obszarem, którego skuteczność zależy od zdolności państw do adaptacji do zmieniających się warunków politycznych, społecznych i technologicznych. W pracy wykorzystano metody teoretyczne, takie jak analiza literatury przedmiotu, dokumentów, aktów prawnych oraz rzetelnych źródeł internetowych.

Związki temperamentu i inteligencji emocjonalnej wśród dorosłych osób z diagnozą zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD)

2025-06-04T09:58:48+02:00

Celem niniejszego badania było zrozumienie jak cechy temperamentu wiążą się z Inteligencją Emocjonalną (IE) u dorosłych z diagnozą ADHD. Ponadto dokonano analizy różnic w natężeniu cech temperamentu i IE pomiędzy osobami z ADHD a grupą kontrolną. Uzyskane wyniki potwierdziły przypuszczenia o niższym natężeniu cech Inteligencji Emocjonalnej w grupie badanej. W przypadku temperamentu potwierdzono, że osoby z ADHD prezentują wyższe natężenie cech temperamentu takich jak: Wrażliwość Sensoryczna, Reaktywność Emocjonalna i Perseweratywność, niższe zaś w Aktywności, Wytrwałości, Rytmiczności i Żwawości. Uzyskane wyniki korelacji pomiędzy zmiennymi wskazują na specyficzne dla tej grupy trudności emocjonalne oraz behawioralne, które mogą prowadzić do problemów w życiu społecznym i zawodowym. Zrozumienie tych zależności może przyczynić się do lepszego zrozumienia trudności, z którymi mierzą się osoby dorosłe z ADHD oraz do stworzenia strategii terapeutycznych dopasowanych do ich potrzeb.

Czynnik ludzki w operacjach lotniczych

2025-06-04T13:45:21+02:00

Artykuł porusza problematykę człowieka pracującego w branży lotniczej w warunkach ciągłej zmienności czynników i ciągłego narażania się na konieczność dostosowania swojego postępowania wobec nieoczekiwanych zmian w sytuacjach standardowych i niestandardowych. W artykule przedstawiono kluczowe zasady organizacji lotniczej. Następnie opisano kulturę bezpieczeństwa w tematyce czynnika ludzkiego w lotnictwie. Kolejno dokonano analizy modeli zarządzania bezpieczeństwem w lotnictwie również odnosząc się do czynnika ludzkiego. Celem artykułu jest analiza wpływu czynnika ludzkiego na poziom bezpieczeństwa w transporcie lotniczym. Stosownie do przyjętego celu sformułowano główny problem badawczy: jak czynnik ludzki wpływa na poziom bezpieczeństwa transportu lotniczego? Uzyskanie odpowiedzi na powyższe pytanie wymagało zastosowania metod badawczych w tym dokonania krytycznej analizy literatury przedmiotu oraz aktów prawnych. Analiza wskazanych obszarów wskazuje, aby poprawić działania czynnika ludzkiego w transporcie lotniczym, należy rozważyć wprowadzenie odpowiednich środków oraz przyjąć wyznaczone kierunki zmian.

Franczyza jako forma zarządzania działalnością gospodarczą

2025-06-05T12:49:02+02:00

Głównym celem niniejszego artykułu oraz określenie czy franczyza jest korzystną formą prowadzenia działalności gospodarczej dla polskich przedsiębiorców. W pierwszej części autorzy przedstawiają podstawy prawne. Kolejno opisują ekspansję polskich systemów franczyzowych poza granice kraju. W kolejnej części dokonują analiza SWOT współpracy franczyzowej. W głównej części przedstawiają wyzwania i szanse franczyzy w Polsce na tle krajów europejskich. Podsumowując stwierdzono, iż franczyza jest popularną formą prowadzenia działalności gospodarczej, która oferuje szereg korzyści zarówno dla franczyzodawców, jak i franczyzobiorców. Główny problem badawczy został wyrażony pytaniem: Czy franczyza oferuje polskim przedsiębiorcom więcej korzyści niż prowadzenie działalności na własną rękę? Odpowiednio do postawionego problemu badawczego przyjęto następującą hipotezę: Franczyza może być korzystną opcją dla przedsiębiorców, którzy chcą rozpocząć własną działalność gospodarczą. Należy jednak pamiętać, że franczyza nie jest pozbawiona wad. Weryfikacja powyższej hipotezy oraz uzyskanie odpowiedzi na powyższe pytania wymagało zastosowania metod badawczych w tym dokonania krytycznej analizy aktów prawnych, dokumentów i wybranych pozycji literatury przedmiotu.

Siły zbrojne RP w zwalczaniu terroryzmu

2025-06-04T13:13:05+02:00

Artykuł został poświęcony problematyce kolektywnego współdziałania świata Zachodu
w zwalczaniu zjawiska terroryzmu, ze szczególnym uwzględnieniem udziału Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Celem artykułu jest analiza oraz przedstawienie udziału Sił Zbrojnych RP
w zwalczanie terroryzmu międzynarodowego, w ramach działań Paktu Północnoatlantyckiego.
W pierwszej części przedstawiono problematykę terroryzmu międzynarodowego. Następnie poruszono kwestie międzynarodowych regulacji prawnych dotyczących zwalczania terroryzmu. W głównej części przedstawiono udział Sił Zbrojnych RP w koalicji antyterrorystycznej na przykładzie misji w Afganistanie i Iraku.
W zakończeniu dokonano podsumowania uczestnictwa Sił Zbrojnych RP w koalicji zwalczającej zjawisko terroryzmu. Główny problem badawczy sformułowano: Jaki jest udział Sił Zbrojnych RP w zwalczanie terroryzmu? Odpowiednio do postawionego problemy badawczego sformułowana hipotezę badawczą, która zakłada, iż Siły Zbrojne RP odgrywają kluczową rolę w zwalczaniu terroryzmu, wspierając inne służby bezpieczeństwa poprzez działania operacyjne, szkoleniowe oraz współpracę międzynarodową, co przyczynia się do zwiększenia skuteczności zapobiegania i reagowania na zagrożenia terrorystyczne. Do uzyskania odpowiedzi na postawiony problem badawczy oraz weryfikacji hipotezy badawczej posłużono się metodami badawczymi takimi jak krytyczna analiza literatury, międzynarodowych i krajowych aktów prawnych oraz rzetelnych źródeł internetowych.

Podmiotowy i przedmiotowy zakres odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunałem Stanu

2025-06-05T11:19:34+02:00

Przedmiotem artykułu jest próba przybliżenia miejsca, jakie w polskim porządku prawnym zajmuje Trybunał Stanu. Organ ten, chociaż nie jest sądem w rozumieniu przepisów Konstytucji RP i nie sprawuje wymiaru sprawiedliwości, w sytuacjach określonych ustawą, na zasadzie wyjątku, może jednak działać podobnie jak sąd. W związku z faktem, że jurysdykcja Trybunału dotyczy tylko i wyłącznie najwyższych urzędników państwowych dopuszczających się w związku ze sprawowanym urzędem deliktu konstytucyjnego oraz przestępstw, w opracowaniu szczegółowo omówiony został podmiotowy oraz przedmiotowy zakresu tej odpowiedzialności. Przyjęto przy tym hipotezę o ograniczonym zakresie działania Trybunału, na co zasadniczy wpływ mają relacje polityczne, które uniemożliwiają realne funkcjonowanie tego organu. Badanie oparto na metodzie dogmatycznej związanej z analizą i interpretacją tekstu prawnego.

Sytuacje konfliktowe jako źródła zagrożeń bezpieczeństwa ekonomicznego państwa

2025-06-04T11:27:04+02:00

Artykuł „Sytuacje konfliktowe jako źródła zagrożeń bezpieczeństwa ekonomicznego państwa” stanowi analityczne studium identyfikacji podwaliny postrzegania zagrożeń bezpieczeństwa gospodarczego państwa. Celem podjętych rozważań jest rozpoznanie istoty i charakteru zagrożeń bezpieczeństwa ekonomicznego państwa z punktu widzenia sytuacji konfliktowej i konfliktu. Problemem badawczym jest stwierdzenie: czy i w jakim zakresie możliwe jest dokonanie operacjonalizacji zagrożeń bezpieczeństwa ekonomicznego z perspektywy teorii konfliktów? Znalezieniu odpowiedzi na pytanie problemowe powinno pomóc postawienie hipotezy: „Operacjonalizacja zagrożeń bezpieczeństwa ekonomicznego jest możliwa z perspektywy dorobku teorii konfliktów”. Metodami badawczymi pozwalającymi osiągnąć założony cel jest analiza literatury przedmiotu jak i praktyki gospodarczej oraz synteza jej wniosków pozwalająca na dokonanie ocen możliwości operacjonalizacji czynników kształtowania zagrożeń. Takie podejście powinno również pozwolić w oparciu o doświadczenia z przeszłości, wypracować także argumenty badawcze dla nauk ekonomicznych oraz nauk o bezpieczeństwie.

Grupa przejściowej pomocy dla Namibii – rola sił pokojowych

2025-06-05T10:29:49+02:00

Celem niniejszego artykułu naukowego jest zaprezentowanie roli sił pokojowych Grupy Przejściowej Pomocy Organizacji Narodów Zjednoczonych (UNTAG) dla Namibii, funkcjonującej w latach 1989-1990. Rozważania autora publikacji traktują spektrum podejmowanej działalności dedykowanego personelu w rozumieniu kwestii funkcjonalnych i zadaniowych. Analizie poddane zostały uwarunkowania oraz podłoże historyczne konfliktu, wskazując determinanty zaangażowania ONZ w kształtowanie sytuacji bezpieczeństwa. Proces badawczy bazuje na szczegółowej analizie dostępnych dokumentów normatywnych oraz opracowań naukowych podejmujących niniejszą tematykę, syntezie, uogólnieniu, jak również wywiadzie eksperckim.

Zależności między samooceną kobiet a ich postrzeganiem ciała swojego partnera

2025-06-04T10:20:50+02:00

Samoocena jest pojęciem szeroko omawianym, obejmującym znacznie więcej niż tylko nasze subiektywne postrzeganie siebie. Czynniki wpływające na samoocenę, jej kształtowanie oraz stabilność, pokazują jej złożoność. Aby zgłębić temat samooceny, praca ta najpierw definiuje, czym jest samoocena i jak była opisywana przez psychologów na przestrzeni lat. Wyjaśnia, jakie funkcje pełni, jak się kształtuje oraz jakie są jej rodzaje, co pomaga w głębszym zrozumieniu tego zagadnienia. W kontekście relacji damsko-męskich, samoocena jest analizowana pod kątem różnic płciowych oraz zmian w związkach partnerskich. Wiele badań wskazuje na zależność między własnym wyglądem a poziomem samooceny, co rodzi pytanie, czy również wygląd partnera ma znaczenie statystyczne w odniesieniu do samooceny kobiet. W celu zbadania poziomu samooceny kobiet w związkach oraz jej korelacji z oceną wyglądu ciała partnera, praca ta wykorzystała ankietę własną oraz skalę samooceny Rosenberga. Dodatkowo analizowano samoocenę oraz czynniki związane z atrakcyjnością i relacjami, mogące ze sobą współzależeć. Postawiono hipotezę, że wyższa samoocena kobiet koreluje z wyższą oceną wyglądu partnera. Przebadano 224 kobiety w związkach. Wyniki jednak nie potwierdziły tej hipotezy, wskazując, że niezależnie od poziomu samooceny, kobiety równie pozytywnie oceniają atrakcyjność swoich partnerów.

Rola Ochotniczych Straży Pożarnych w zapewnieniu bezpieczeństwa na obszarach wiejskich na przykładzie województwa podkarpackiego

2025-06-04T14:04:28+02:00

W niniejszym artykule poświęconej działalności Ochotniczych Straży Pożarnych (OSP) na terenach wiejskich przedstawiono, jak istotną rolę pełnią te jednostki w zapewnianiu bezpieczeństwa pożarowego i ratownictwa w obszarach o ograniczonym dostępie do zawodowych służb. Celem artykułu jest analiza działalności OSP na obszarach wiejskich, ze szczególnym uwzględnieniem ich roli w zapobieganiu pożarom, reagowaniu na kryzysowe sytuacje oraz wspieraniu lokalnej społeczności w budowaniu świadomości na temat zagrożeń. W pracy autorzy dążą do wykazania, jak znaczący wpływ na bezpieczeństwo w małych miejscowościach mają te formacje. Głównym problemem badawczy sformułowano: W jakim stopniu Ochotnicze Straże Pożarne są kluczowym elementem systemu ochrony przeciwpożarowej i ratownictwa na obszarach wiejskich? Odpowiednio do problemu badawczego postawiona hipoteza zakłada, że OSP, pomimo ograniczonych zasobów finansowych i materialnych, odgrywają kluczową rolę w zapewnianiu bezpieczeństwa na terenach wiejskich. Ich zaangażowanie i lokalna obecność sprawiają, że są one często pierwszymi jednostkami reagującymi na zagrożenia, co znacznie poprawia poziom bezpieczeństwa i ochrony mieszkańców. W pracy wykorzystano metody teoretyczne, takie jak analiza literatury przedmiotu dotyczącej funkcjonowania OSP, systemu ochrony przeciwpożarowej i zarządzania kryzysowego, jak również aktualnych statystyk dotyczących działalności Ochotniczych Straży Pożarnych w województwie podkarpackim. Dzięki temu uzyskano pełniejszy obraz ich funkcjonowania, wyzwań, z którymi się mierzą, oraz sposobów, w jakie wspierają lokalne społeczności.

Zmiany związane z wprowadzeniem do eksploatacji samolotów F-35 w bazie lotnictwa taktycznego. Wybrane aspekty bezpieczeństwa lotów

2025-06-04T13:34:01+02:00

Konieczność zakupu samolotów F-35 wynika z bardzo istotnych powodów. Potencjalne zagrożenie ze strony Federacji Rosyjskiej przyspieszyło potrzebę wzmacniania potencjału bojowego lotnictwa w Polsce.

Celem tego materiału stała się diagnoza (identyfikacja) procesu zmian w bazie lotnictwa taktycznego, który wiąże się z implementacją do eksploatacji samolotów F-35. Główne metody badawcze użyte w omawianym materiale obejmują przegląd literatury przedmiotu, komparatystykę, analizę oraz uogólnienie.

Wiele decyzji dotyczących programu operacyjnego Harpia wciąż pozostaje w fazie opracowywania lub będzie podejmowanych w nadchodzącym czasie. Część z nich obejmuje wybór miejsca stacjonowania samolotów, a inne dotyczą szczegółów infrastrukturalnych. 21. Baza Lotnictwa Taktycznego jest rozpatrywana jako miejsce stacjonowania polskich samolotów F-35. Samoloty te znacząco różnią się od dotychczas eksploatowanych w bazie samolotów Su-22, co wymaga szczególnej uwagi przy dostosowaniu struktury organizacyjnej, infrastruktury lotniczej czy procesu szkolenia personelu. 21.BLT musi przejść w najbliższych latach prawdziwą ewolucję. Wszelkie zmiany w relacji między człowiekiem a samolotem, które implikują przekształcenia w strukturze, organizacji i zadaniach personelu podczas procesu eksploatacji, wiążą się z koniecznością przekształcenia ilościowego i jakościowego wiedzy, umiejętności i doświadczenia, co jest niezbędne w tym procesie.

Podmioty uprawnione do wniesienia skargi prywatnej w postępowaniu karnym

2025-06-05T12:22:32+02:00

Pokrzywdzony, zgodnie z art. 59 k.p.k.[1], może jako oskarżyciel prywatny wnosić i popierać oskarżenie o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego. Dodatkowo, inny pokrzywdzony tym samym czynem może aż do rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej przyłączyć się do toczącego się postępowania. Pozytywnymi przesłankami warunkującymi wszczęcie postępowania z oskarżenia prywatnego są: ściganie przestępstwa w trybie prywatnoskargowym, wniesienie i popieranie prywatnego oskarżenia, uiszczenie opłaty – tzw. zryczałtowanej równowartości wydatków. Natomiast do przesłanek negatywnych zalicza się: wstąpienie do procesu prokuratora zgodnie z art. 60 § 1 k.p.k., co powoduje, że postępowanie od tego momentu przybiera postać publicznoskargowego, odstąpienie od oskarżenia prywatnego w sposób wyraźny lub konkludentny, poprzez nieusprawiedliwioną nieobecność oskarżyciela prywatnego na posiedzeniu pojednawczym lub rozprawie głównej, przedawnienie karalności i inne przesłanki negatywne.

W niniejszym opracowaniu omówiono regulacje zawarte w k.p.k. z 1997 r. dotyczące podmiotów uprawnionych do wniesienia skargi prywatnej. Główny nurt rozważań podjętych przez Autora stanowi szczegółowe omówienie czynnej legitymacji procesowej do zainicjowania postępowania karnego o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego. Ponadto artykuł zawiera omówienie problematyki związanej z istotą postępowania karnego o tego rodzaju przestępstwa. Celem badawczym pracy jest szczegółowe zapoznanie Czytelnika z regulacjami dotyczącymi wskazanej tu problematyki z punktu widzenia prawa karnego procesowego. Główna hipoteza badawcza sformułowana przez Autora brzmi następująco: uregulowania prawne dotyczące podmiotów uprawnionych do wniesienia skargi prywatnej zawarte w k.p.k. z 1997 r. są słuszne i zupełne. W pracy posłużono się takimi metodami badawczymi jak analiza tekstów prawnych oraz analiza dogmatyczna i analiza jurydyczna. Wnioski płynące z pracy, których szczegółowy opis znajduje się w podsumowaniu, potwierdzają postawioną hipotezę badawczą

Threat Identification using STRIDE and GPT based chatbots

2025-06-04T12:37:53+02:00

W niniejszej pracy przedstawiono skuteczność wykorzystania dużych modeli językowych (LLM) takich jak ChatGPT, w celu identyfikacji potencjalnych zagrożeń i zaproponowania skutecznych środków obronnych w celu ochrony krytycznych usług sieciowych. Nowoczesne systemy informatyczne składają się z wielu modułów różnego typu, co utrudnia ręczne zarządzanie procesem identyfikowania zagrożeń. Do pomocy w identyfikowaniu zagrożeń można wykorzystać sztuczną inteligencję. Artykuł przestawia analizę porównawczą trzech różnych narzędzi opartych o model GPT (ChatGPT 4.0, STRIDE-GPT i niestandardowy model oparty na gpt-4-1106-preview). Przy użyciu tych narzędzi oraz danych pochodzących z raportów NMAP, przeprowadzona została testowa identyfikacja zagrożeń. Wyniki wskazują na możliwość wykorzystania Chatbotów do pomocy w wykrywaniu zagrożeń. Co więcej, wskazują, że zagrożenia rozpoznawane przez sztuczną inteligencję są porównywalne z zagrożeniami identyfikowanymi przez ekspertów, przy czym identyfikacja ta następuje zdecydowanie szybciej w przypadku wykorzystania sztucznej inteligencji.

Political and legal doctrines as ideological determinants of the activities of transnational corporations

2025-06-05T10:44:56+02:00

Celem artykułu jest przeprowadzenie analizy, w jaki sposób liberalne doktryny polityczno-prawne i paradygmat transnarodowy sprzyjają rozwojowi i wpływom korporacji transnarodowych (KTN). Poprzez promowanie wolnych rynków i minimalnej interwencji państwa, liberalizm i neoliberalizm tworzą zglobalizowane środowisko, w którym KTN mogą prężnie działać. Paradygmat transnarodowy podkreśla wzajemne przenikanie się gospodarek i społeczeństw, co uwypukla daleko idące skutki działalności KTN. Artykuł zgłębia teoretyczne podstawy tych koncepcji i pokazuje związek między tymi ideologiami a ekspansją KTN. W artykule zostały omówione następujące kwestie: teoretycznych podstaw liberalizmu i neoliberalizmu. Zadano pytanie badawcze: Jakie są kluczowe założenia tych doktryn i w jaki sposób wpływają one na kształtowanie globalnej gospodarki? Przeanalizowano, Paradygmat transnarodowy, stawiając pytanie badawcze: Co oznacza paradygmat transnarodowy i jakie są jego implikacje dla działalności KTN? Na tej podstawie dokonano analizy wpływu liberalizmu, neoliberalizmu oraz paradygmatu transnarodowego na działalność KTN. Odpowiedziano na pytanie: W jaki sposób liberalne doktryny i paradygmat transnarodowy stwarzają korzystne warunki dla rozwoju i ekspansji KTN? Posługując się analizą literatury krajowej i zagranicznej dostarczono w artykule kompleksowego obrazu tego, w jaki sposób zmiany w globalnym porządku gospodarczym wpływają na działalność największych światowych korporacji.

Diagnoza logopedyczna dziecka z mózgowym porażeniem dziecięcym

2025-06-04T10:45:56+02:00

Artykuł porusza tematykę mózgowego porażenia dziecięcego. Celem przeprowadzonych badań było zdiagnozowanie trudności językowych dziecka w wieku 13 lat. Diagnoza została przeprowadzona w oparciu o metodę indywidualnych przypadków. Założono, że mózgowe porażenie dziecięce oraz niepełnosprawność intelektualna wpływają na trudności w zakresie rozwoju mowy dziecka. U badanej zdiagnozowano nieprawidłowości w zakresie realizacji głosek. Dziecko ma obniżoną sprawność narządów artykulacyjnych – języka i warg. U badanej występują trudności w obszarze sprawności językowej. Dziewczynka ma problemy z prawidłowym torem oddychania. Opisane problemy wynikają z dyzartrii oraz niepełnosprawności intelektualnej w stopniu lekkim. Przeprowadzone badania wskazują na konieczność prowadzenia dalszej terapii logopedycznej. Prowadzone oddziaływania powinny być ukierunkowane na ćwiczenia oddechowe, fonacyjne i artykulacyjne. Usprawnianie badanej w zakresie kompetencji komunikacyjnej i językowej musi być prowadzone także w domu rodzinnym dziecka. Ważne jest systematyczne wykonywanie ćwiczeń przez dziewczynkę. Odpowiednia stymulacja dziecka może przyczynić się do optymalnego funkcjonowania dziewczynki w społeczeństwie. Poprawa w zakresie kompetencji językowej i komunikacyjnej wpłynie na jakość życia dziecka także w sferze psychologicznej.